Klany graczy komputerowych

„Pierwsze skojarzenie po usłyszeniu słowa „klan”: okrągły mafioso z wąsikiem i cygarem w ustach ginący w mroku, otaczającym równie okrągły stół, przy którym siedzi. Drugie skojarzenie wcale nie lepsze: zamknięty krąg ludzi powiązanych wspólnymi interesami w sposób daleko wybiegający poza normę kontaktów biznesowych. Na szczęście w grach sieciowych „klan” jest odpowiednikiem zespołu, którego członkowie współpracują, aby efektywnie grać w trybach wymagających współdziałania wielu osób. Nikt już nie pamięta, dlaczego te drużyny nazywane są klanami. Ot, nazewnictwo będące folklorem elektronicznej rywalizacji, „elitarny” slang podkreślający jej odrębność”[1] .

Klany graczy komputerowych to dobrowolne zrzeszenia skupiające fanatyków i entuzjastów danej gry komputerowej. Klany mogą tworzyć się tylko wokół gier, które posiadają opcję multiplayer (tryb rozgrywki wieloosobowej), czyli opcję gry przez Internet lub w sieci lokalnej LAN. Jest to związane z podstawowym i fundamentalnym wymogiem jaki jest stawiany założycielowi klanu – jego członkowie muszą, w zależności od rodzaju gry, rywalizować bądź współpracować z innymi klanami. W innym przypadku istnienie klanu nie ma sensu. Jakie gry sieciowe pozwalające na rywalizację w duchu sportowej walki są najpopularniejsze? Najłatwiej przekonać się o tym, korzystając ze statystyk prowadzonych przez serwis GameSpy (http://www.gamespy.com/stats/). W pierwszej piętnastce znajduje się tylko jedna gra RPG, czyli kultowa „Neverwinter Nights”. Reszta to strzelaniny dysponujące dużym zapleczem turniejowym, takie jak Counter Strike, Call of Duty, Battlefield 1942, Wolfenstein: Enemy Territory, Americas Army: Operations czy Medal of Honor Allied Assault.

Członkowie klanów to najczęściej grupa młodych ludzi posiadająca ponadprzeciętne umiejętności lub doświadczenie, pozwalające osiągać w grze dużo lepsze rezultaty niż zwykli użytkownicy komputerów sporadycznie zasiadający go gry. Aby zostać członkiem klanu lub samemu przystąpić do tworzenia klanu trzeba poświęcić danej grze wiele czasu, szlifując nieustannie swoje umiejętności. Wymaga to cierpliwości, sporych umiejętności manualnych i determinacji. „Gracze sieciowi mają doskonały refleks. Ogromną rolę odgrywa u nich odporność psychiczna. Kiedyś przeprowadzono badania, z których wynikało, iż nie ma różnic pomiędzy stanem umysłowym, w jakim znajduje się gracz, a stanem, do jakiego dążą wojownicy w sztukach walki Dalekiego Wschodu. Do tego dochodzą: wyobraźnia, opracowanie taktyk i umiejętność elastycznego stosowania ich w czasie meczu, współpraca w kilkunastoosobowych zespołach.”[2]

„Do utworzenia klanu trzeba mieć jedynie pomysł i… kandydatów. Ten ostatni warunek nie jest, jak się w praktyce okazuje, wcale taki niezbędny, jak mogłoby się wydawać. Magia słowa „klan” – zwłaszcza wśród nastoletnich graczy – jest na tyle duża, że w zasadzie wystarcza tylko pomysł na oryginalną nazwę. Klan, którego jedynymi dobrami w chwili założenia są: jego nazwa oraz sam założyciel, może się rozrosnąć w szybkim tempie. Kilka rozmów na serwerach oraz IRC[3] i w krótkim czasie z ulotnej idei klan przeistacza się w grupę niekiedy nawet kilkunastu ludzi, których łączy pragnienie odnoszenia sukcesów pod wspólną nazwą.

Podstawą działania klanu są więzy między graczami. Jeżeli klan tworzą osoby znające się z widzenia lub takie, które miały okazję poznać się przez Internet, wówczas nowo powstały klan ma szansę na dłuższą egzystencję. Niestety, spora część klanów powstaje z przypadkowych łapanek będących rezultatem rozmów w stylu: „Cześć, założyłem klan!”, „Cześć, jaki?”, „A taki i taki (tu nazwa)”, „Jaka fajna nazwa, mogę dołączyć?”. Zanim taki klan odniesie pierwsze sukcesy, może minąć sporo czasu, a przetrwanie początkowych przeciwności organizacyjnych przy braku satysfakcji ze wspólnej gry potrafi szybko zrazić graczy, którzy przecież nawet się dobrze nie zdążyli poznać. W rezultacie liczba klanów w poszczególnych grach zmienia się z tygodnia na tydzień: jedne powstają, drugie upadają, a jedynie niewielka część (rzędu 20–30%) stanowi stabilna ostoję, część wspólną między przeszłością a przyszłością sceny danej gry.”[4]

Jarosław Chrostowski w dziale Arena Online miesięcznika GAMESTAR poświęconego grom komputerowym, podaje kilka reguł postępowania przydatnych tym, którzy zamierzają założyć i prowadzić klan.

1. Wymyśl oryginalną nazwę klanu, upewniając się, że w grach w które zamierzacie grać, takiego klanu jeszcze nie ma. Przygotuj tag[5] klanowy, aby klanowicze mogli go umieszczać przed swoim nickiem[6].
2. Wybierz model klanu. Zastanów się, czy chcesz, aby opierał się on na zasadach koleżeńskich, gdzie decyzje są podejmowane przez wszystkich, czy tez ma mieć hierarchię. Jeśli opowiadasz się za hierarchią, zastanów się, czy będzie zarządzany przez kilku wybranych graczy, czy też za pośrednictwem Rady Starszych lub organu pełniącego rolę zarządu.
3. Ustal regulamin klanu. Postaraj się przewidzieć wszystkie sytuacje, które mogą się pojawić. Kto reprezentuje klan? Kto ma prawo do umawiania klanówek? Kto decyduje o przyjmowaniu bądź usuwaniu członków?
4. Starannie dobieraj członków, oceniając ich umiejętności. Jeśli wybór okaże się niewłaściwy, a gracz zawiedzie zaufanie, bez kłopotów pozbędziesz się go wówczas, gdy kolan ma wyraźną hierarchię.
5. Zapewnij członkom klanu warunki do wymiany doświadczeń. Stwórz dla nich listę mailową. Korzystaj z komunikatorów w rodzaju Gadu-Gadu bądź ICQ. Załóż kanał na IRC w ramach Quakenetu. Dobre są fora klanowe, publiczne, do których dostęp mają wszyscy, oraz prywatne, gdzie można omawiać taktyki i zagrywki.
6. Postaraj się, aby klan miał własną stronę WWW. Im więcej osób w klanie, tym jest ona bardziej potrzebna, gdyż ułatwia wymianę informacji. Zamieść na niej regulamin, listę członków, historię i osiągnięcia, newsy, link na forum, wykaz meczy. Nie zapomnij o opcji, która pozwoli innym wyzwać twój klan na mecz. Przydają się działy dostępne wyłącznie dla Kilanowiczów, gdzie można poczytać o taktykach.
7. Jeśli twój klan koncentruje się na meczach 1v1 oraz klanówkach wymagających niewielkiej liczby osób (2v2, 3v3, 4v4, 5v5) poradzisz sobie z organizacją korzystając z maili i komunikatorów. Jeśli myślisz o grze w większych składach, na przykład 8v8, 10v10, wówczas sprawy organizacyjne związane z meczem skomplikują się. Pomyśl o systemie, który pozwoli samym graczom zgłaszać gotowość do meczu. Odpowiedni skrypt na stronie WWW pozwoli zapanować nad organizacją i przygotowaniem taktyk.
8. Dbaj o rozgrywanie przez klan przynajmniej dwóch klanówek tygodniowo. Nic tak nie zbliża graczy, jak wspólne walki. Organizuj przyjacielskie sparingi (tak zwane scrimy), zapisz klan do Lauderów i turniejów.
9. Dbaj o wizerunek klanu. Jeśli klan bierze udział w turnieju, na każdy mecz powinien wystawić pełną drużynę. Nie ma nic mniej profesjonalnego od zapisania się do turnieju, a następnie grania z niepełną obsadą. Przynajmniej na 5 minut przed rozpoczęciem meczu twoja drużyna powinna stawić się na serwerze, na którym będzie on rozgrywany.
10. Nie toleruj chamstwa, gdyż ma ono tendencję do upowszechniania się. Prowadź klan zgodnie z zasadami sportowej rywalizacji, z szacunkiem odnosząc się do przeciwnika. Graj fair, wymagaj tego samego od innych klanowiczów i przeciwstawiaj się wszelkim niesportowym zachowaniom.
11. Pomyśl o sponsorze. Jeśli klan ma na koncie pewne osiągnięcia, a strona WWW prezentuje się nieźle, może warto poszukać sponsora? Granie nabiera wówczas dodatkowej wartości, gdyż wiąże się z większą odpowiedzialnością. Zyskać może nie tylko sponsor – z pewnością znacznie zwiększy się prestiż twojego klanu.

Obszarem działania klanu zwykle jest jedna gra. Mało tego, często mamy do czynienia z klanami o bardzo wąskiej specjalizacji. Nie dziwią więc zespoły, które grają tylko w jedną grę i tylko w jeden tryb – na przykład Capture the Flag. Specjalizacja jest pochodną złożoności współczesnych gier sieciowych: rzadko zdarza się, aby jeden gracz był równie dobry w kilku trybach. Postępująca komercjalizacja e-sportu i owczy pęd graczy ku nagrodom, oprócz zabijania samej idei sportu elektronicznego, mają również wpływ na kształt klanów. Świętym Graalem dla większości jest sponsor, ten zaś wymaga ciągłych sukcesów, o co niełatwo. Klany próbują radzić sobie z tym problemem, tworząc multiklany, a więc grupując pod wspólną nazwa klany z różnych gier. Sztuczność tych tworów nie pozwala im przetrwać zbyt długo. Zebrane na szybko „dywizje”, wywodzące się z różnych środowisk i zmuszone do współdziałania w niesformalizowanej organizacji, wcześniej czy później popadają w konflikty i wycofują się na stare podwórko. Z modą na multiklany mieliśmy do czynienia w Polsce w latach 2002 i 2003. Zgodnie z przewidywaniami próby czasu nie przetrwał żaden utworzony w ten sposób multiklan.[7]

Treningi, mecze towarzyskie oraz udział w turniejach stanowią podstawowy obszar działalności klanów. Dzięki komunikatorom w rodzaju GG lub ICQ, QuakeNetowi oraz rozmowom na serwerach gier, umówienie meczu z polskim lub zagranicznym przeciwnikiem nie stanowi problemu. Z idealną sytuacją mamy do czynienia, gdy klan posiada własny serwer gry, który mógłby posłużyć za arenę spotkania. Normą są różnego rodzaju turnieje internetowe, organizowane przez energicznych przedstawicieli sceny. Informacje o tego typu zawodach można znaleźć na stronach polskich serwisów internetowych zajmujących się danym typem gry. O ile zorganizowanie turnieju wymaga – rzecz niezbyt odkrywcza – organizatora, o tyle udział w którymś z licznych ladderów sprowadza się wyłącznie do chęci. Kluczem jest tu wyraz ClanBase (http://www. clanbase.com/). Kryjący się pod nim serwis internetowy to baza danych o klanach. Po bezpłatnym zarejestrowaniu graczy i klanu można zgłosić swój udział we wspomnianych ladderach[8].

System ladderowy stanowi idealne pole do popisu dla klanów nastawionych na rywalizację poprzez Internet. Do laddera można przystąpić w każdej chwili, mecze nie musza być rozgrywane regularnie. Wielka zaletą ladderow jest również fakt, że opuszczenie ich przez nawet kilka klanów jednocześnie nie ma większego wpływu na rywalizację pomiędzy pozostałymi. W turniejach o charakterze ligowym lub pucharowym oraz opartych na systemach Single Elimination lub Double Elimination wielkim problemem są właśnie niesolidne klany, których nieobecność zaburza przebieg rozgrywek. Laddery są wolne od takich problemów i działają wyśmienicie od dłuższego czasu. W Polsce również pojawił się lokalny odpowiednik ClanBase. Raczkujący serwis Klany (http:// www.klany.com/) ma ambicję stać się dla rodzimych graczy tym, czym ClanBase stał się na arenie europejskiej.

Z podobnymi inicjatywami mieliśmy już do czynienia wcześniej, tym razem wydaje się, że chęci organizatorów mające oparcie nie tylko w dobrej woli, ale i w działającej firmie, z czasem doprowadza do spopularyzowania serwisu. Obecnie strona nie jest jeszcze zbyt rozbudowana, wkrótce powinno się to jednak zmienić. Niemniej klany mogą się rejestrować już teraz. Podobnie jak w ClanBase, każda zarejestrowana drużyna posiada w ramach serwisu własną stronę składającą się z kilku podstron: powitania, wieści klanowych, informacji o składzie i rekrutacji. Dodatkowo możemy przejrzeć kodeks i historię klanu, a także zapoznać się z sekcjami związanymi z poszczególnymi grami (o ile są).[9]

Choć wciąż nieformalne, a zatem pozbawione wszelkich praw egzystowania w sposób porównywalny do stowarzyszeń, klany są przejawem nowoczesnych tendencji występujących w społeczności graczy. Sieciowe gry komputerowe, w przeciwieństwie do ich singlowych wersji, zdają się sprzyjać umacnianiu więzi między ludźmi i rozszerzają ich kontakty. Między innymi dzięki klanom, gry wracają tam, skąd się wywodzą: w miejsce, w którym najistotniejsza jest nie gra, lecz grający w nią człowiek.

[1] GAMESTAR, Arena OnLine, „Uroki klanowego życia”, Jarosław Chrostowski

[2] GAMESTAR, Arena OnLine, „Sprawozdanie z pola walki”, Jarosław Chrostowski, s. 180

[3] IRC (z ang. Internet relay chat) – rozmowa poprzez Internet; usługa internetowa umożliwiająca użytkownikowi branie udziału w rozmowie odbywającej się na żywo; może być prowadzona pomiędzy kilkoma osobami.

[4] GAMESTAR, Arena OnLine, „Uroki klanowego życia”, Jarosław Chrostowski, s. 136

[5] Tag (z ang. etykietka, dodatek, doczepić) – litery lub cyfry stawiane przed lub po pseudonimie gracza. Każdy członek klanu używa tego samego dodatku, będącego najczęściej skrótem pełnej nazwy klanu. Przykładowo członkowie klanu The Lone Gunman w czasie gry będą nazywać się TLG*Adaś, TLG*piotrek itd.

[6] Nick (z ang.) – przezwisko, przydomek, pseudonim pod jakim występuje dany gracz w czasie gry.

[7] GAMESTAR, Arena OnLine, „Uroki klanowego życia”, Jarosław Chrostowski, s. 136 – 137

[8] Ladder to rodzaj turnieju, który w zasadzie nie ma określonego czasu trwania, coś w stylu systemów rankingowych znanych w tradycyjnym sporcie. Powodem do klanowej dumy jest nie tyle zwycięstwo, ile sformułowanie w rodzaju „od 5 tygodni na 1. miejscu”

[9] tamże, s. 137